Της Μυρσίνης Λαμπράκη
Περπατώντας στα καλοκαιρινά περιβόλια της Σαντορίνης, αναρωτήθηκα δεκάδες φορές πώς αλήθεια τούτη η στεγνή, ηφαιστειακή και ξερακιανή γη παράγει προϊόντα τόσο νόστιμα και αρωματικά, όπως τα μικρούτσικα κατακόκκινα ντοματάκια γεμάτα υπόξινη γλύκα. Εδώ φανερώνεται για άλλη μια φορά η σοφία του οικοσυστήματος. Το ντοματάκι εξασφαλίζει την απαραίτητη υγρασία από την ομίχλη που απλώνεται τα βράδια του καλοκαιριού σε όλο το νησί και αιχμαλωτίζεται από το έδαφος και τα φύλλα των φυτών. Επιπλέον, το ηφαιστιογενές θηραϊκό έδαφος συγκρατεί λίγο από το νερό μιας χειμωνιάτικης βροχής και
ίσα που δροσίζει των κατακόκκινους καρπούς, που φουσκώνουν κάτω από τις καυτές ανάσες του κυκλαδίτικου ήλιου.
Eνα «φρούτο» εξ Ανατολών
Εμφανίστηκε στο νησί κάπως αργά, σε σχέση με τα άλλα τοπικά προϊόντα, μόλις το 1875. Οι παλιοί θυμούνται τους παππούδες τους να λένε ότι οι πρώτοι σπόροι έφτασαν στο νησί από το μακρινό Σουέζ. To κατακόκκινο «φρούτο» με το ελαφρώς πεπλατυσμένο ακανόνιστο σχήμα, τις ευδιάκριτες κάθετες αυλακώσεις, αλλά και την υπέροχη γεύση προσαρμόστηκε εύκολα στο ηφαιστιογενές έδαφος, στους δυνατούς ανέμους και στις υψηλές θερμοκρασίες. Η ποικιλία του, μικρόκαρπη χοντρόφλουδη και θαμνώδης, βγάζει καρπούς που πολλές φορές συναγωνίζονται το μέγεθος του κερασιού. Το αποτέλεσμα, καρπός γλυκός και ταυτόχρονα όξινος, με έντονα αρώματα μιας άλλης εποχής.
Από τότε μέχρι σήμερα, άλλες δύο ποικιλίες «ζήλεψαν» τη δόξα του και εισήχθησαν στο νησί. Η ελαφρώς στρογγυλή, πιο γλυκιά και ανθεκτική «Κώτικη» και η «μπουρνέλα» σε σχήμα μικρού αυγού και με έντονα ξινή γεύση. Η επεξεργασία της αρχικά γινόταν μόνο από νοικοκυριά αλλά αργότερα, το 1915, άρχισαν να δημιουργούνται τα πρώτα εργοστάσια. Πριν από το σεισμό του 1956 λειτουργούσαν στο νησί 11 εργοστάσια επεξεργασίας και κονσερβοποίησης σαντορινιάς τομάτας.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, η ντομάτα γίνεται πλέον σημείο αναφοράς για τη Σαντορίνη. Καλλιεργούνταν στο νησί 20.000 στρέμματα άνυδρης ξερικής ντομάτας και λειτουργούσαν 14 εργοστάσια που την επεξεργάζονταν για να τη μετατρέψουν σε τοματοπολτό και να την κονσερβοποιήσουν. Σήμερα, βέβαια, λόγω της καλπάζουσας τουριστικής ανάπτυξης καλλιεργούνται ελάχιστα στρέμματα. Επιπλέον, η στρεμματική απόδοση είναι πολύ χαμηλή, μια και κάθε στρέμμα αποδίδει 300 - 500 κιλά καρπό, τη στιγμή που η βιομηχανική παραγωγή αποδίδει περίπου 10 τόνους το στρέμμα.
Πάντως, μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων με πρωτεργάτες την Ενωση Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων και την οικογένεια Νομικού αγωνίζονται για τη διατήρηση της καλλιέργειας και τη διάδοση της μικροσκοπικής άνυδρης ντομάτας.
Το Tμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης της Ενωσης Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων έχει προγραμματίσει την εγκατάσταση πειραματικών αγρών ντομάτας, για διερεύνηση της προσαρμογής της σε διαφορετικά περιβάλλοντα και στην εφαρμογή νέων καλλιεργητικών τεχνικών. Σύντομα, μάλιστα, η ξερική ντομάτα θα πάρει τη θέση που της αξίζει και θα ενταχθεί στα Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης.
Γεύση που σας έρχεται... κουτί
Η Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών και η εταιρεία «Δ. Νομικός» τυποποιούν το πιο διάσημο προϊόν του νησιού. Ετσι, σήμερα, έχετε τη δυνατότητα να προμηθευτείτε σε κονσέρβα με την επωνυμία «SANTO» ολόκληρο μη αποφλοιωμένο ντοματάκι, συμπυκνωμένη πάστα (πελτέ) ντομάτας, ψιλοκομμένη και αποφλοιωμένη ντομάτα και φυσικό χυμό ντομάτας. Αν δοκιμάσετε τους κλασικούς σαντορινιούς «ντοματοκεφτέδες» ή «ψευτοκεφτέδες» φτιαγμένους με την πολτοποιημένη σάρκα αυτού του ξερικού «φρούτου», θα μυηθείτε σίγουρα στη γεύση και στο άρωμα την αληθινής ντομάτας, η οποία ουδεμία σχέση έχει με την «πλαστική» και μεταλλαγμένη μη εποχική ντομάτα.
Ανακατέψτε την πλούσια πάστα ντομάτας με λίγο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, σκόρδο και βασιλικό για να δώσετε στη σάλτσα της μακαρονάδας μια νέα διάσταση. Επίσης, αν σταθείτε τυχεροί και μπορέσετε να βρείτε μερικά φρέσκα άνυδρα ντοματάκια -τα οποία σχεδόν ποτέ δεν «ξενιτεύονται» από το νησί- απολαύστε τα σκέτα, παρέα με το τοπικό τυρί «χλωρό» και ένα ποτήρι φρουτένιο Ασύρτικο κρασί Σαντορίνης. Για να δώστε μια διαφορετική γαστρονομική προσέγγιση στο γιουβέτσι σας δεν έχετε παρά να το εμπλουτίσετε με ψιλοκομμένα αποφλοιωμένα ντοματάκια, ανακατεμένα με μερικές λιαστές ντοματούλες.
Σημειώστε όμως ότι αν βρεθείτε στη Σαντορίνη πρέπει να αναζητήσετε οπωσδήποτε τη γλυκιά εκδοχή της «κόκκινης βασίλισσας» της Mεσογείου από την εταιρεία «Ανυδρο» του Π. Οικονόμου στο Μεγαλοχώρι. Αποφλοιωμένη, χωρίς σπόρους και γεμισμένη με κατάλευκα αμύγδαλα, «αναπαύεται» μέσα στη διαφάνεια ενός πυκνόρρευστου σιροπιού.
Αναζητήστε τα ντοματάκια Σαντορίνης στα καταστήματα:
- Eνωση Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων, Πύργος Σαντορίνης (τηλ.: 22860-22596) ή στο υποκατάστημα Αθηνών Πλάτωνος 95 (τηλ.: 210-51.53.163).
- Στα "Α-Β Βασιλόπουλος" θα βρείτε το ολόκληρο ντοματάκι σε κονσέρβα.
- Ηλιοτρόπιο, επαρχιακός δρόμος Θηρών - Πύργου (τηλ.: 22860-27047).
Πηγή: H KAΘHMEPINH
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου