Σπήλαιο 1 Παναγίας Κεράς Χοχλιδερής - Οία - Σαντορίνη

Ανηφορίζοντας  το μονοπάτι για την εκκλησία της Κεράς Παναγιάς της Χοχλιδερής , η οποία βρίσκεται ανάμεσα στην τοποθεσία Παράδεισος στους Μπαξέδες και την φοινικιά Οίας Σαντορίνης, στο δεξί μας χέρι στο χείλος του μονοπατιού που οδηγεί προς την εκκλησία βρίσκονται και τα δυο σπήλαια. Το πρώτο σπήλαιο είναι αυτό που εφάπτεται του μονοπατιού , και η κύρια είσοδός του έχει δημιουργηθεί από μεγάλους τετραγωνισμένους ογκόλιθους από ασβεστόλιθο που θυμίζουν κυκλώπεια τείχη. Το πρώτο τμήμα του του σπηλαίου είναι μικρός με πλάτος 3 μ. , μήκος 4 μ.   και ύψος  1,9 μ.. Η δεξιά πλευρά είναι τοίχος από ογκόλιθους. Το τέλος δεξιά έχει άνοιγμα 1μ, προς τα αριστερά τοίχος έως το τοίχωμα του σπηλαίου. Ένα εντυπωσιακό έργο μετά το πρώτο τμήμα της εισόδου είναι ένα παραλληλόγραμμο με μήκος 8,5 μ. πλάτος 3,5μ. και ύψος ο τοίχος 4 μ. Αριστερά στην αρχή υπάρχει σκάλα που δημιουργείται από τοποθετημένους ογκόλιθους που προεξέχουν από τον υπόλοιπο τοίχο. Η σκάλα καταλήγει ως το δάπεδο του θαλάμου, είναι δε τέτοια η θέση της ώστε ή ανεβαίνοντας ή κατεβαίνοντας από το μικρό παράθυρο να μπορεί να βλέπει κανείς στο πρώτο τμήμα του σπηλαίου.
Στην αρχή δεξιά αυτού του τεχνητού θαλάμου και αφού ανεβούμε 2,5 μ. το ύψος του τοίχου σε αυτό το σημείο μπαίνουμε στο υπόλοιπο τμήμα του σπηλαίου.

Ένας μικρός κατηφορικός διάδρομος και μετά πάνω από ογκόλιθο που καλύπτει το δάπεδο και που διακρίνεται η θέση του στην οροφή, προτού ξεκολλήσει, θάλαμος με μήκος 20,5 μ. και μεγαλύτερο πλάτος 8 μ. και ύψος έως 4,5 μ. Στο τέλος του θαλάμου δεξιά συνεχίζει το σπήλαιο με θάλαμο μήκους 6,5 μ. και πλάτος 11 μ. Στο δάπεδο βρίσκονται παντού ογκόλιθοι.  Αριστερά μετά την απότομη κατάβαση 6μ. βρισκόμαστε σε ένα θάλαμο 6 μ. πλάτος 3μ.  Ο θάλαμος αυτός παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί σαν βαθύτερο σημείο του σπηλαίου έχει τοίχωμα από ογκόλιθους και είναι ανεξήγητο τι γυρεύουν εκεί οι τοίχοι με τους πελεκημένους ογκόλιθους , στο αριστερό ακριβώς πλευρό του μικρού θαλάμου. Ο τοίχος είναι διαφορετικός από αυτούς που υπάρχουν στα πρώτα τμήματα που ήδη περιγράψαμε.  Από την βάση του σε ύψος 1 μ. κάνει ένα σκαλοπάτι και μετά συνεχίζει έως την οροφή με μια ελαφριά κοιλιά προς το κέντρο του θαλάμου.  Στον μικρό αυτό θάλαμο τρεις μικροί και στενοί διάδρομοι οδηγούν εξωτερικά του σπηλαίου και ακριβώς στο αριστερό χείλος του μονοπατιού που συνδέει την Κερά Παναγιά με την Οία.

Η  έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 1970.

Την ομάδα της μελέτης των σπηλαίων αποτελούσαν μέλη της ΕΣΕ με αρχηγό τον Ι. Ιωάννου και συνεργάτες την κ Α. Πετροχείλου και τους κ.κ. Θ. Πίτσιο,  Α. Αρώνη, και Α. Οικονομάκη.
Σημαντική ήταν και η συμμετοχή των δυο κατοίκων της Οίας στην έρευνα κ.κ. Γεωργίου Καρρά και Κώστα Χάλαρη.
Βιβλιογραφία : Ελληνική Σπηλαιολογική εταιρία ΕΣΕ. 1970 Ι. Ιωάννου.

Φωτογραφίες:  Δελλαμάνης Σ. Παναγιώτης  - Μάρτιος 2010