Λαγκαδάς Αντώνης, ο Φωτογράφος της Σαντορίνης

Λαγκαδάς Αντώνης, ο Φωτογράφος της Σαντορίνης

Ο Αντώνης Λαγκαδάς γεννήθηκε το 1874 στο Καστέλι του Πύργου Σαντορίνης όπου και έζησε τα παιδικά του χρόνια. Τελείωσε το Σχολαρχείο στον Πύργο και μετά ακολούθησε τον αδελφό του στην Αθήνα για να συνεχίσει τις σπουδές του. Τους συνόδευσε ο πατέρας τους, αφήνοντας στη Σαντορίνη τη μητέρα και τις τέσσερις αδελφές του. Η συχνή αλληλογραφία ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας αποτέλεσε βασική πηγή για την ταξινόμηση του υλικού του.
Η ενασχόληση του με τη φωτογραφία ξεκινάει σε ηλικία 16 ετών, το 1890 στην Αθήνα, με τη στήριξη της Σοφίας Τρικούπη, η οποία του έδωσε την πρώτη του φωτογραφική μηχανή. Τα επόμενα 30 χρόνια επιδόθηκε ερασιτεχνικά στη φωτογραφία παράλληλα με τη
συγγραφή άρθρων και την έκδοση λογοτεχνικού περιοδικού. Οι πρώτες του φωτογραφίες απεικονίζουν μορφές και τοπία από την Αθήνα και την Πάτρα.

Φωτογραφία¨Λαγκαδάς Αντώνης

Το 1897 ο διερευνητικός χαρακτήρας του τον οδήγησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, για να εργαστεί στην εταιρεία «Χωρέμη-Μπενάκη» και σύντομα εξελίχθηκε στον βαθμό του Γενικού Διευθυντή.
Το 1910 επέστρεψε στην Αθήνα όπου συνέχισε να εργάζεται στις επιχειρήσεις Μπενάκη. Αργότερα διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Δήμου Αθηναίων και Διευθυντής του Α’ Νεκροταφείου στην Αθήνα. Όταν συνταξιοδοτήθηκε, επέστρεψε στη Σαντορίνη, όπου έμεινε μέχρι τον θάνατό του το 1961.
Ενήμερος για τις τεχνικές εξελίξεις και τις αισθητικές αντιλήψεις που επικρατούσαν στην Ευρώπη εκείνη την εποχή, ο Αντώνης Λαγκαδάς δίνει άλλη διάσταση στις εικόνες του. Θαυμαστής του Βρετανού Peter Emerson, επηρεάστηκε από τις απόψεις του για τη νατουραλιστική φωτογραφία, ενώ παράλληλα αναφέρεται σε συνθέσεις των φωτογράφων που τους διακρίνει μια εικονογραφική προσέγγιση, ιδέες με τις οποίες πειραματίστηκε στις περιηγήσεις του στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τα χρόνια που έζησε στην Αίγυπτο έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της σχέσης του με τη φωτογραφία.

Φωτογραφία¨Λαγκαδάς Αντώνης

Ηρθε σε επαφή με Δυτικοευρωπαίους και Αμερικανούς φωτογράφους που ταξίδευαν στη Μεσόγειο σε αναζήτηση τοπίων αρχαιολογικού και αισθητικού ενδιαφέροντος. Η Αίγυπτος μαζί με την Ελλάδα και τους Αγίους Τόπους αποτελούσαν βασικό προορισμό αυτών των φωτογράφων περιηγητών, οι οποίοι συνέβαλαν καθοριστικά στην ανάπτυξη της τεχνικής αλλά και της αισθητικής της φωτογραφίας.
Η επιρροή από αυτά τα διαφορετικά πρότυπα παρατηρείται στις εικόνες του Λαγκαδα μετά το 1903. Την εποχή εκείνη οι φωτογράφοι στην Ελλάδα απεικονίζουν την “πραγματικότητα”, με φωτογραφίες από στατικά τοπία ή ανέκφραστες προσωπογραφίες σε κλειστούς χώρους ή υπαίθρια στούντιο. Ο Αντώνης Λαγκαδάς συνδυάζει και τις δύο τάσεις στην ίδια λήψη.
Οι μορφές στέκουν σε φυσικό χώρο με απελευθερωμένη την έκφραση από την ανησυχία του στησίματος Η δημιουργία εικόνας γίνεται ποιο σημαντική από την αποτύπωση τοπίων και προσώπων ή την απλή καταγραφή γεγονότων. Με βασικό εργαλείο το φως και τη σκιά κατορθώνει να δώσει νόημα στις εικόνες του, ενώ παράλληλα οι πειραματικές του συνθέσεις υπερβαίνουν τις επικρατούσες αρχές Δημιουργίας που στις μέρες μας με την εξέλιξη τις τεχνολογίας δεν προκαλούν εντύπωση, έναν αιώνα πριν όμως θεωρούνταν πρωτοποριακές.
Το αρχείο του βρέθηκε στο σπίτι του και  περιλαμβάνει αρνητικά σε γυάλινες πλάκες βρωμιούχου αργύρου και μερικές εκτυπώσεις σε χαρτί αλμπουμίνας. Οι περισσότερες πρωτότυπες εκτυπώσεις, τις οποίες είχε ταξινομήσει ο ίδιος σε χειροποίητα λευκώματα, κλάπηκαν μαζί με τα περισσότερα αντικείμενα από το σπίτι σε διάρρηξη τον χειμώνα του 1992. Οι χρονολογημένες σειρές αρνητικών ξεκινούν το 1891 και σταματούν το 1916, όταν, για άγνωστο λόγο, διέκοψε τη συστηματική φωτογραφική δραστηριότητα.
Οι φωτογραφίες και το αρχείο του ερασιτέχνη φωτογράφου Αντώνη Λαγκαδά συνδέονται άμεσα με τήν εξέλιξη της φωτογραφικής τέχνης στην Ελλάδα.

Πηγή